Profesor Zygmunt Kolenda: sylwetka wybitnego naukowca
Profesor Zygmunt Szymon Kolenda to postać, która wywarła znaczący wpływ na polską naukę, szczególnie w dziedzinie nauk technicznych. Jego droga zawodowa to pasmo sukcesów i nieustannego dążenia do poszerzania wiedzy. Urodzony 28 marca 1936 roku w Mościcach, już od najmłodszych lat wykazywał zamiłowanie do zgłębiania tajników techniki i nauki. Swoje wykształcenie zdobywał na prestiżowych uczelniach, łącząc wiedzę teoretyczną z praktycznym podejściem. Ukończył studia na Politechnice Śląskiej, gdzie zdobył solidne podstawy w dziedzinie energetyki, a następnie pogłębiał swoją wiedzę na Uniwersytecie Jagiellońskim, studiując fizykę. Te wszechstronne zainteresowania i gruntowne wykształcenie stały się fundamentem jego późniejszych osiągnięć jako naukowca i nauczyciela akademickiego.
Kariera naukowa i dorobek profesora
Kariera naukowa profesora Zygmunta Kolendy to historia konsekwentnego rozwoju i budowania pozycji eksperta w swojej dziedzinie. Stopień doktora uzyskał w 1965 roku, a już trzy lata później, w 1968 roku, obronił habilitację, co świadczy o jego wczesnym uznaniu w środowisku naukowym. Kulminacją jego akademickich dążeń było uzyskanie tytułu profesora w 1976 roku. Jego zawodowym domem stała się Akademia Górniczo-Hutnicza (AGH) w Krakowie, uczelnia, z którą związał się na lata, kształtując kolejne pokolenia inżynierów i naukowców. Na AGH profesor Kolenda pełnił wiele odpowiedzialnych funkcji, w tym zaszczytną rolę dziekana Wydziału Metali Nieżelaznych. Jego zaangażowanie w rozwój nauki i dydaktyki było nieocenione, a jego działalność wykraczała poza mury uczelni, przyczyniając się do rozwoju polskiej nauki na arenie międzynarodowej.
Specjalizacje i publikacje Zygmunta Kolendy
Szczególne uznanie profesor Zygmunt Kolenda zdobył dzięki swojej specjalizacji w zakresie matematycznego modelowania procesów wymiany ciepła i masy oraz termodynamiki procesów nieodwracalnych. Te złożone zagadnienia wymagały nie tylko głębokiej wiedzy teoretycznej, ale także umiejętności przełożenia jej na praktyczne zastosowania. Jego badania miały kluczowe znaczenie dla rozwoju wielu gałęzi przemysłu, gdzie precyzyjne modelowanie procesów jest niezbędne do optymalizacji produkcji i efektywności. Dorobek naukowy profesora jest imponujący – jest autorem ponad 150 publikacji naukowych, które stanowią cenne źródło wiedzy dla badaczy i praktyków. Jego prace były cytowane i doceniane na całym świecie, co potwierdzają jego liczne wykłady i pobyty jako Visiting Professor na uczelniach w Meksyku i Kanadzie, a także wykłady w Stanach Zjednoczonych, Japonii i Korei Południowej. Był również aktywnym członkiem prestiżowych gremiów naukowych, takich jak prezydium Komitetu Termodynamiki i Spalania Wydziału IV Nauk Technicznych PAN oraz członkiem Polskiej Akademii Umiejętności (PAU), co świadczy o jego wysokiej pozycji w polskim środowisku naukowym.
Zygmunt Kolenda w opozycji i działalności społecznej
Poza wybitną karierą naukową, profesor Zygmunt Kolenda aktywnie angażował się w życie społeczne i polityczne Polski, stając się ważną postacią opozycji antykomunistycznej. Jego postawa była świadectwem głębokiego patriotyzmu i zaangażowania w walkę o wolność i demokrację. W trudnych czasach PRL-u, kiedy nauka często stawała się narzędziem propagandy, profesor Kolenda wykazał się odwagą cywilną, stając po stronie prawdy i wolności słowa. Jego działalność społeczna była równie ważna jak jego osiągnięcia naukowe, tworząc spójny obraz człowieka oddanego służbie Polsce i jej obywatelom.
Rola w „Solidarności” i Komitetach Obywatelskich
Zaangażowanie profesora Zygmunta Kolendy w ruch „Solidarności” rozpoczęło się już w 1980 roku, kiedy to aktywnie działał w NSZZ „Solidarność”. Jego postawa nie ograniczała się do biernego członkostwa; był aktywnym działaczem, który nie bał się podejmować trudnych decyzji. W 1985 roku, w wyniku swojej współpracy z niejawnymi strukturami zdelegalizowanej „Solidarności”, stracił stanowisko dziekana AGH. Ta decyzja, choć bolesna, świadczyła o jego niezłomności i wierności swoim przekonaniom. Po upadku komunizmu, w 1989 roku, profesor Kolenda stanął na czele krakowskiego Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”, odgrywając kluczową rolę w procesie transformacji ustrojowej w Polsce. Był przewodniczącym Krakowskiego Komitetu Obywatelskiego 'S’, co podkreśla jego znaczenie dla rozwoju demokracji w Krakowie i regionie. Jego działalność w ramach Komitetów Obywatelskich była wyrazem jego zaangażowania w budowanie wolnego społeczeństwa obywatelskiego.
Współpraca z innymi działaczami i organizacjami
Profesor Zygmunt Kolenda nie działał w izolacji. Jego zaangażowanie w opozycję i działalność społeczną charakteryzowało się szeroką współpracą z innymi wybitnymi postaciami tamtych czasów. Był blisko związany z ks. K. Jancarzem, co pokazuje jego otwartość na dialog i współpracę ponad podziałami ideologicznymi. Był również jednym z założycieli Krakowskiej Wspólnoty Akademickiej, inicjatywy skupiającej środowiska akademickie wokół idei wolności i demokracji. Jego aktywność obejmowała również działania w różnych fundacjach i organizacjach samorządowych, co świadczy o jego wszechstronnym zaangażowaniu w budowanie lepszej Polski. Dwukrotnie bez powodzenia kandydował do parlamentu, co pokazuje jego determinację w dążeniu do służby publicznej, nawet w obliczu porażek wyborczych. Jego życiorys to przykład połączenia wybitnych osiągnięć naukowych z głębokim zaangażowaniem obywatelskim i patriotycznym.
Uznanie i upamiętnienie Zygmunta Kolendy
Postawa, dorobek naukowy i zaangażowanie społeczne profesora Zygmunta Kolendy zostały docenione przez władze i społeczeństwo. Jego zasługi dla nauki polskiej i walki o wolność zostały uhonorowane licznymi odznaczeniami i wyróżnieniami, a jego pamięć jest pielęgnowana przez tych, którzy mieli okazję go poznać i czerpać z jego wiedzy oraz doświadczenia. Jego życie było przykładem dla wielu, a jego odejście stanowiło stratę dla polskiej nauki i społeczeństwa.
Odznaczenia, nagrody i tytuły honorowe
Profesor Zygmunt Kolenda był wielokrotnie nagradzany za swoją działalność. Wśród najważniejszych odznaczeń, jakie otrzymał, znajdują się Krzyż Kawalerski i Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznawane za wybitne zasługi dla państwa. Doceniono również jego wkład w rozwój edukacji, czego dowodem jest Medal Komisji Edukacji Narodowej. Dodatkowo, za swoje zasługi dla miasta Krakowa, został odznaczony Odznaką „Honoris Gratia”. W 2015 roku, w uznaniu jego wieloletniej pracy i osiągnięć, Politechnika Śląska nadała mu tytuł honorowego profesora, co stanowiło symboliczne podkreślenie jego wpływu na rozwój uczelni i polskiej techniki. Te nagrody i tytuły są świadectwem jego wszechstronnego wkładu w rozwój nauki, edukacji i społeczeństwa.
Pogrzeb i ostatnie pożegnanie prof. Kolendy
Profesor Zygmunt Szymon Kolenda zmarł 5 lutego 2025 roku w Krakowie, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo. Jego śmierć była znaczącą stratą dla polskiej nauki i społeczeństwa. Uroczystości pogrzebowe odbyły się w Krakowie, a jego doczesne szczątki spoczęły na cmentarzu Salwatorskim, jednym z najstarszych i najbardziej zasłużonych krakowskich cmentarzy. Ostatnie pożegnanie profesora było okazją do uczczenia jego pamięci przez rodzinę, przyjaciół, współpracowników oraz liczne grono osób, które miały okazję poznać jego wybitną osobowość i zasługi. Jego życie, pełne naukowych dokonań i patriotycznej postawy, na zawsze pozostanie w pamięci tych, którzy go znali i cenili.
Jeśli szukasz ciekawych, angażujących artykułów, które poruszają różnorodne kwestie i dostarczają wartościowych treści – z przyjemnością je dla Ciebie stworzę. Pisanie jest dla mnie misją, która pozwala przekazywać coś wartościowego, zmieniać perspektywy i wzbogacać codzienność moich czytelników.